Riskli bina tespiti yaptırmak için binadaki kat sahiplerinden birinin ya da kanuni temsilcinin müracaatı ile yapılabiliyor. Riskli binaların tespit edilebilmesi için çevre ve şehircilik bakanlığından lisans almış kurum ve kuruluşlara tapu ve kimlik fotokopisi ile başvuru yapılması gerekiyor. Lisanslı kurum ve kuruluşları çevre ve şehircilik il müdürlükleri ile iletişim kurarak öğrenebilirsiniz.
Tespit başvurusu yapıldıktan sonra lisanslı kurum ve kuruluşlar belli bir ücret karşılığı ile bina risk raporu hazırlıyor. Hazırlanan bu rapor 7 gün içerisinde belediyeye gönderiliyor. İnceleme yapıldıktan sonra riskli olduğu saptanan binalar 10 iş günü içerisinde altyapı kentsel dönüşüm il müdürlüğüne ve tapu müdürlüğüne yazılı bir şekilde bildiriliyor. Sonrasında ise riskli olan binaya riskli yapı şerhi işleniyor ve ev sahiplerine tebligat gönderiliyor.
Binalar İçin Risk Analizi
Oturdukları binalarda hasar olduğunu düşünen kişilerin mutlaka binaların bodrum katlarındaki kolon ve kirişlere ayrıntılı bir şekilde analiz yaptırması gerekiyor. Eski olan yapılarda pas payı denilen yerlerde dökülmeler oluşuyor ve demirler ortaya çıkıyor. Riskli yapı tespitinde bu demirlerin paslanma durumuna ve incelmesine bakılıyor. Bununla birlikte kolon ve kirişlerdeki çatlakların kontrol edilmesi gerekiyor. Çünkü dairelerin içinde odalarda yapılan badana boya gibi çalışmalar olduğundan dolayı binadaki hasarlar çok fazla belli olmayabiliyor. Eğer binanızda endişe edici bir durum söz konusu ise bu noktada çevre ve şehircilik bakanlığının yetkilendirmiş olduğu kurumlar tarafından riskli yapı tespiti yaptırabilirsiniz.
Hasar Tespit Çalışması
Bina hasar tespit çalışması iki şekilde yapılabiliyor. Yapılan bu iris çalışmalarından ilki DASK tarafından yapılan ve özellikle deprem kaynaklı hasarların incelenmesidir. Bu tespit çalışmasında binanın az orta ya da ağır hesaplarla olup olmadığı tespit edilir. İkincisi ise riskli yapı tespitidir ve çok daha kapsamlıdır. Özellikle bodrum katlarda yer alan kolon ve kirişlerdeki demirler ortaya çıktıysa binanın mutlaka riskli Yapı tespiti neden geçmesi gerekiyor. Özellikle bu kısımlarda yer alan betonlar tutulduğunda parçalanıyorsa muhakkak riskli yapı tespiti yapılması gereklidir. Ayrıca duvarlarda yer alan çatlakların derinliğinin ne kadar olduğu çok önemlidir.
Risk Tespiti İçin Nereye Başvuru Yapılır?
Riskli binaların ihbar edilmesi ve tespitinin yapılması için bakanlık tarafından bir telefon hattı kurulmuştur. Çevre ve şehircilik bakanlığı tapu kadastro çağrı merkezi alo 181'e bu konu ile ilgili her türlü görüşü iletebilirsiniz. Belediye tarafından yapılan çalışmalar sonucunda oturduğunuz bina riskli bina olarak tespit edildi ise 15 gün içerisinde bu duruma itiraz etme hakkınız var. Yapılan incelemeler sonrasında bina riskli değil ise binaya konudan şerh ortadan kaldırılıyor. Öte yandan binanın güçlendirilmesi söz konusu ise 60 günü içerisinde hak sahiplerine bu durum tebliğ ediliyor. Eğer bina için kesin yıkım kararı alındı ise bakanlık harekete geçer ve yıkım işlemlerini tamamlar.
Şüpheli Binalar İçin Ne Yapılmalı?
Uzmanlar özellikle olası İstanbul depremi sebebiyle vatandaşları herhangi bir şüphe durumunda binalarındaki bodrum katlarında yer alan ve mutlaka kontrol ettirilmesi gerektiğini söylüyorlar. Ayrıca uzmanlar 1998 yılı öncesi yapılmış olan tüm binalarda çok dikkatli olunması gerektiği konusunda da vatandaşları uyarıyor. Binalarda riskli bir durumla karşılaşıldığında DASK ve çevre ve şehircilik bakanlığı yetkililerine başvurmak gerekiyor. Pek çok kişi binaların da hasar ya da bulunması nedeni ile ne yapması gerektiğini bilmiyor.
Eski Binalarda Risk Analizi
Uzmanların görüşüne göre binanın yaşı ve kaç yıllık olduğu büyük önem taşıyor. Özellikle Yalova'da yaşanan 1999 depremini görmüş olan binalarda daha fazla hasar görüldüğü ifade ediliyor. Binalarda en çok dikkat edilmesi gereken nokta binanın taşıyıcı sistemi olarak kiriş kolonlar en kritik yapılar olarak öne çıkıyor. Yaşanan deprem sonrasında kiriş ve kolonlarda hasar meydana gelip gelmediği mutlaka uzmanlar tarafından kontrol edilmelidir.
Ayrıca yapılan araştırmalara göre yalnızca deprem nedeni ile değil binanın eskimesinden dolayı da binalarda hasar oluşabiliyor. Böyle bir durumda mutlaka yetkili yerlere başvuru yapılmalı ve uzmanlar tarafından binalar için risk analizi yapılmalıdır. Bina risk başvurusu için çevre ve şehircilik bakanlığı lisanslı kurum ve kuruluşlara kimlik fotokopisi ve tapu fotokopisi ile başvurularınızı gerçekleştirebilir ve binanızı kontrol ettirebilirsiniz.